Dòng Thơ Lưu Diệu Vân
Các nhà thơ nữ Việt Nam đầu thế kỷ 21 đã góp phần tạo nên sự sinh động, thay đổi diện mạo thi ca Việt Nam. Thế giới ngày nay như một tảng băng đang trôi dần về vực lửa, nơi đó ranh giới của thiện ác phải trái trở nên mù mờ, lòng người bị phân chia bởi trăm ngàn biên giới, mọi niềm tin thành nghi hoặc. Trên tảng băng đang tan ấy, thi ca của lớp nhà thơ nữ này như một bến bờ để neo lại những phân rã, để hiệu đính lại những phù phiếm, sai lầm của định kiến, bằng cái nhìn sắc xảo, thực tế, táo bạo, thách thức. Thi pháp hiện đại, được thể hiện qua ngôn từ mới mẻ và hình ảnh đầy sáng tạo. Sức thuyết phục của họ dường như nằm ở then chốt Cảm Xúc Thi Ca, một thứ cảm xúc dịu dàng của nhân ái, tràn trề của tự do, kiêu hãnh của độc lập, ngang tàng của bức phá, cho người đọc thấy được một cái Tôi-Nữ-Tính đầy tự tin, lấp lánh nữ quyền. Nói có vẻ nghịch lý, nhưng, chính niềm tự tin, phóng khoáng ấy lại khiến thơ của họ mang chất thơ ngây và gợi cảm.
Một trong số tiếng thơ ấy là Lưu Diệu Vân. Cô thuộc thế hệ những nhà thơ nữ sinh sau biến cố 1975, nhưng không vì vậy mà đặt mình đứng ngoài những hệ lụy của chiến tranh, của vấn đề ý thức hệ, của thống khổ dân tộc. Và, rực rỡ nhất trong thơ cô là thơ ca ngợi Tình Yêu, cô đã nói, nghe như là chân lý, rằng: “Tình yêu giá trị hơn tất cả tinh túy hoang sơ của đất trời” (Sa Thạch), những trích đoạn sau đây của Lưu Diệu Vân được trích ở tập thơ: 7 giờ 47 phút (xuất bản 2010)
Khi em buồn
Em chỉ muốn nghe anh dịu dàng nhắc nhở bằng giọng điệu đẫm hơi ấm rằng chuyện vui buồn của em và cảm hứng nguồn sống anh là một,
rằng dù anh là người đàn ông cận đại nhưng anh biết yêu thương em bằng tất cả sức lực của phần đời còn lại,
rằng nơi chốn yên bình nhất để em hóa giải u uất là bên trong lồng ngực anh
rằng trên đời này không còn gì quan trọng hơn những môi hôn chân ái trễ muộn
rằng nỗi buồn là nơi khởi đầu hạnh phúc giao hòa tâm hồn hai chúng ta. “
(Những điều giản dị)
mùa hè mắc võng nơi hai đầu ngọn sóng
ru khe khẽ lọn tóc nắng
màu hạt dẻ
hạnh phúc thường hằng căng tràn chuyện dài chuyện ngắn
đêm cắn vỡ mặt trời rơi
đêm phát sinh hai vì sao mới
chúng ta chơi trò ráp nối
nơi vị trí em vừa vặn
mỗi mình anh
dấu lệ trên má em và lòng bàn tay nóng anh
vết son hồng em và ánh cười nồng anh
vân hoa ngực em và vầng trán hiền anh
đêm chứng minh mọi muộn phiền nghi ngại sẽ thôi còn tồn tại
đôi môi tiếp nối nơi bàn tay khởi đầu
mình âu yếm nhau nồng nàn
ngàn ngàn vạn vạn ngày đổi lần này
mùa hè vé một chiều về giữa biển rộng chăn gối thơm
yêu
một đời.
(Mùa hè vé khứ hồi)
họ đang cố gắng tranh thủ
thách thức lý luận phiến diện
không bằng những đôi môi khập khiễng
mà bằng thể chất tráng kiện
có sừng
có sức lực
của những người đàn bà đang biết mình muốn gì
sau hai ngàn năm đần độn
cái thuyết chính chuyên
xã hội chuyên chính
bị bịt miệng bằng mảnh khăn trắng
không lốm đốm những giọt máu hồng
(Khắt khe)
Và đây là hai bài thơ trích trong tập thơ mới nhất của Lưu Diệu Vân, Thế Kỷ Của Những Vật Tế (Văn Học Press xuất bản 2021)
Thế kỷ của những vật tế
chúng ta cứ chảy ngả ngớn về phía trước như thế
nơi đàn ngỗng chẻ sóng xôn xao về vị tổng thống trò hề
cùng cô ca nhạc sĩ hoa-hồng chơi ngông áo cộc không váy
kết hợp với tiếng tăm tráo trở được lộng kiếng
người đàn ông bên kia rào tìm cách thu thập tin tức từ mặt nước mà không cần phải rót mật vào tai không khí
cô bé da trắng thả tay mẹ trượt vội xuống mũi giày sờn đã cưu mang hơn 10,300 em bé da vàng mà tiếng chào của anh vẫn chưa vọng đến cuối cuộc chiến
trong chiếc cầu mũ viền lông tơ hơi thở chúng ta tranh chức giáo đầu
ngoài kia những bức tường biên giới đang được xây bằng lời bào mòn cờ hoa bị thóa mạ
vẫn trong trạng thái hành trang hơn hai thế kỷ nặng nề sự tử tế
anh gỡ chiếc vỏ bảo hộ những bạo lực ấu thơ
những vết bầm ẩn dụ kén khổ chủ
trước và sau hàng cúc áo
liếm môi em như một lá thư sắp cháy cong
lịch sử chỉ là một tiếng rên phản kháng giữa đám đông cả tin nay đã sờn trí nhớ
em dũng cảm nhất trong xiềng xích vòng tay anh chai sạm…
Xong giao dịch thịt da, em đưa tờ năm mươi đồng trả công
Anh thối lại một buổi chiều nắng đầy sỏi huyết dụ
lồng bên trong những viên tuyết tầm nhiệt
và trong cơn lốc nước ta nghe thoang thoảng con người đã biết
biến cái lạnh thành vũ khí đấu tranh
cho nhân quyền/ nhân cách/ nhân nghĩa
và nhân tình là vật tế hy sinh
Những kẻ săn mây
tư sản lẫn vô sản
những nạn nhân mê ảo giác dị giải
người Việt nhìn ra tiên rồng
người Trung Quốc nhìn ra điềm dữ
người Âu nhìn ra bờ Địa Trung Hải
người Tây thấy Chúa múa quanh Đức Mẹ
trẻ nhỏ thấy thuyền buồm, mũ trùm, chó con, chiếc bánh…
người lớn nhận diện chiếc dù mù khói
nhắc nhở kéo cửa kính xe chắn quá khứ
là kẻ săn mây chuyên nghiệp được tín nhiệm
tôi thấy toàn những mục tiêu yêu kiều
từ khoảng cách, hình dáng
tôi tính ra trọng lượng
tốc độ bốc hơi hiện tại
tương quan với luồng gió
nhiệt độ khí quyển
tôi có ngay chiều cao đồng bộ với vòng quay mặt trời
dan díu với tư thế xoay nghiêng của trái đất
để ý kỹ đến những loài khác chung quanh
dấu hiệu hiện hữu phù phiếm
bóng chập chờn như những cái khiên phiến loạn
đàn chim hốt hoảng bay về tổ
tia nhắm dễ dàng
tôi bắt chúng trong tình trạng yếu thế nhất
vừa lùng mồi vừa tránh lũ thợ săn
tôi ngày càng điệu nghệ
có thể bủa vây cả chốn tầng cao hơn tầm với
bí quyết là không nhìn đắm vào dung nhan trắng sữa của chúng
khi cố tình dẫn chệch hướng
…
dù sao, tôi rất hãnh diện với nghề
bảo vệ bè phái tàn tích đang vào quên lãng
chỉ còn vài đứa như chúng tôi
sống vất vưởng trên những cụm thời gian buôn lậu
và để không bị phát hiện
chúng tôi gọi mình là thi sĩ.
